Makaleler

Talaşlı İmalatta Verimlilik Nasıl Artırılır

Talaşlı imalat (üretim) işlemlerinde verimlilik, çıktının girdiye olan oranı olarak tanımlanır. Girdiler = Operatör + Tezgah + Teçhizat + İş Parçasının Malzemesi (Hammadde) + Takım Envanteri + Stok + Genel Masraflar olarak karşımıza çıkarken, Çıktılar ise birim zamanda üretilen iş miktarı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu formülasyona dayanarak şunları yaparsak verimliliği artırabileceğimiz öngörülebilir:

1 - Birim zamanda daha iyi iş çıkarabilen operatörlerle ucuza çalışmanın yolunu aramak,
2 - Birim zamanda daha iyi iş çıkarabilen CNC tezgahlar temin ederek tezgah parkurunu güçlendirmek,
3 - Tezgahlarda sök tak gibi işlemleri daha hızlı yapmamızı sağlayacak aparat, kalıp, bağlama elemanı vb. iyi teçhizat kullanmak,
4 - İş parçası malzemesinde fire oranını ve/ya tezgah işleme süresini azaltabilecek çözümler bulmak, (parçayı dökümden sonra işlemek gibi)
5 - Takım ömrünü verimli kullanmak veya işe en uygun takımı seçip kullanmak,
6 - Hurda & Stok oranlarını azaltmak,

Bu saydıklarımızın hepsi de verimliliği artırmak için kullanılan veya kullanılabilecek verimlilik artırma yöntemleri arasındadır. Verimliliği artırmak için yapmanız gereken bu her bir maddenin beraberinde getireceği avantajların yanında dezavantajları da olacaktır. Örneğin; birim zamanda daha iyi iş çıkarabilen bir operatör işe aldığınızda daha yüksek ücretle çalıştırmanız ve/ya daha kısa süre içerisinde terfî ettirmeniz gereke(bile)cektir. Ya da dökümden gelen parçayı işleme kararı aldığınızda model masrafları, döküm sonucu malzeme içi gözenekler gibi sorunlardan teslimatınızın reddedilmesi yani ürününüzün müşterinizin yapacağı kalite kontrol aşamasından geçersiz not alması gibi olumsuz sonuçlar beraberinde gelecektir. Bu sebeple en düşük bedele karşılık en yüksek çıktı iyileştirmesini sağlayacak şekilde karar vermelisiniz. Bir diğer konu ise tasarruf kararı almak her zaman isabetli bir karar mıdır?

Toplam talaşlı imalat maliyetlerinin ortalama yüzde üçünü takım maliyetleri belirler. Bundan dolayı takım maliyetinden tasarruf sadece sınırlı bir etki doğuracaktır ve belki de üretilen iş miktarında olumsuz sonuçlar doğurabilecektir. Kesme hızı, talaş derinliği ve ilerleme hızları üretimi artırabilecek değişkenlerdir. Verimliliği artırmak açısından hız ve ilerlemenin etkisi oldukça büyüktür. Daha iyi ilerleme hızlarında ve daha fazla talaş derinliklerinde çalışmanızı sağlayacak bir kesici takım veya tutucu elbette takım maliyetlerinizi artıracaktır ama üretilen iş miktarına daha fazla katkı sağlayacağından dolayı talaşlı imalat verimliliğinizi ciddi olarak artıracaktır.

Örneğin; delik delme işleminde HSS matkap kullanırsak hem punta matkabı ve hem de gagalama süreleri açısından zarar ederken takım maliyetini düşük tutmuş oluruz. Ama bunun yerine karbür matkap kullanırsak evet takım maliyetlerimiz ciddi olarak (2-3 kat) artarken daha yüksek ilerleme hızıyla tek seferde (punta matkabına gerek kalmadan) deldiğimiz delikleri hem çok daha kısa sürede ve hem de çok daha hassas ölçülerde delerek daha yüksek bir verimliliğe ulaşmamız mümkün olur.

Bana göre verimliliği artırmanın en doğru ve en kısa yolu doğru takımı kullanmaktır. Takım seçerken üretici firmanın kalitesinin belirli seviyede olması şarttır. Yeterli hizmet ulaştırabilen, teknik konularda da hizmet desteği veren, satış mühendislerinin teknik sorunlara çözüm önerileri sunabilecek yeterlilikte olduğu, kurumsallaşmasını tamamlamış ve makul fiyatlarla satış yapması oldukça önemlidir.

Doğru firmayı belirledikten sonra takım belirlerken dikkat edilmesi gerektiğine inandığım noktalar şunlardır;

1 - İşleme tipiniz yani talaşlı imalat süreçleriniz belirlenmiş olmalıdır,
2 - İşleyeceğiniz malzeme net bir şekilde belirlenmiş olmalıdır,
3 - Takımı hangi tezgahınızda kullanacağınız belli olmalıdır,
4 - Almak istediğiniz kesici uçla ilgili bazı bilgilere sahip olmalısınız, (örneğin alüminyum malzemeyi parmak freze ile işleyecekseniz 4 yerine 3 ağızlı bir parmak freze istemeniz gerekmesi gibi)
5 - Daha önce kullandığınız takımla ilgili olumsuz ya da daha iyi olabileceğine inandığınız bir tecrübeniz varsa bunu da takım siparişinde belirterek iyileştirme veya sorun giderme açısından takımı alacağınız firmadan yararlanabilirsiniz,